Abizenak erakusten du sagardoari estu lotutako familia baten kide dela. Ion Zapian eta Mikel anaia nazioarteko gastronomia irauliko duten 50 profesionalen artean aukeratu zituzten, baina lan egiteko modu bati aitortza dela uste du. Hau da, kalitatean oinarrituta eta bide berriak bilatuta, ahalik eta produktu hoberenak egiten saiatzea.
Norvegiako NICA 2022 lehiaketan saria lortu du Joanes de Zapiainek eta dominak Euskal Sagardoak eta Bizi-Goxok. Zer garrantzia du zuentzat nazioarteko sagardo lehiaketetan parte hartzeak eta saria lortzeak?
Nazioarteko lehiaketetan parte hartzeko arrazoi nagusia ez da sariak lortzea, bertara joan eta harremanak egitea baizik. Harremanak bezero potentzialekin, baina baita beste herrialdetako ekoizleekin ere. Harreman horietatik denok ikasten dugulako, bai beraiek, bai guk, eta etorkizunean kolaborazioak edo produktu berriak egiteko.
“Sagardoari buruzko ezagutza ez duenarentzat agian errazagoa da izotzezko sagardoa ulertzea, eta hortik sagardo naturalera joatea”
Frankfurt (Alemania), Ponte de Liman (Portugal) eta Bergen-en (Norvegia) egindako sagardo azoketan ere izan zarete. Nolakoa izan da bertan bizitako esperientzia? Zer dute berezi azoka horiek?
Esperientzia oso ona izan da, gainera, azokak oso ezberdinak dira. Frankfurt eta Bergenekoak sagardo azoka tradizionalagoak dira, Ponte de Limakoak beste ukitu bat du. Antolatzaileetako bat garagardo azokak antolatzen aditua da, eta haien antzekoago bihurtu du. Festibal modukoa da, zuzeneko musikarekin; orduan, kontsumoa askoz informalagoa da, dinamikoagoa. Ohituta ez gauden azoka mota bat da. Sorpresa handia hartu nuen, oso positiboa.
Sagardo naturalaz gain, bestelako sagardoak ere ekoizten dituzue Zapiainen: izotzezko sagardoak, destilatuak… Nolako harrera dute merkatuan?
Produkzio mugatuko produktuak dira, oso txikiak; baina harrera oso ona dute. Kontsumitzailearen profila beste pauso bat eman nahi duen jendea da. Asko, ardoa gustuko duen jendea, nolabait edariei buruzko ezagutza handiagoa duena, edo izan nahi duena. Produktu horiekin gehienbat jatetxetan egiten dugu lana. Sagardoari buruzko ezagutza ez duenarentzat agian errazagoa da izotzezko sagardoa ulertzea, eta hori eginda, hortik sagardo naturalerantz joatea; baina batzuetan errazago egiten zaigu beste bidetik iristea kontsumitzaile berrietara.
“Nazioarteko lehiaketetan parte hartzeko arrazoi nagusia ez da sariak lortzea, bertara joan eta harremanak egitea baizik”
The World’s Best 50 Restaurant zerrendak munduko gastronomia irauliko duten 50 gazteen artean hautatu zaitu Mikel anaiarekin batera. Zer berrikuntza egiten ari zarete?
Hasteko, ez genuen espero. Covid pandemia garaian izan zen eta gogoan dut horren berri izan genuenean ni nire gelan nengoela eta anaia berean. Elkartu ginen eta biak “zer pasa da hemen!”, harrituta geunden. Hortik aurrera, irratiak, telebistak… denak deika. Egia esan, horrelakoetara ez gaude ohituta eta nahiko berezia izan zen. Saria ez dut uste berrikuntzagatik eman digutenik. Aipatzen zen Bizi Goxo eta Izar Leku aparduna, baina uste dut gehiago dela lan egiteko modu baten ondorioa. Eta beti esaten dugu: ez da bide errazena gauzak egiteko, baina bada eskertuena. Kalitatezko produktuak, gauza berriak bilatu, gauzak beste modu batera egitea planteatu… Hori guztiaren ondorioa da.
Azken urteotan, Euskal Sagardoa jatorri izendapena dela eta, hemengo sagarrak garrantzia hartu du. Sagarrak hemen ekoizteak produktu berriak ekoizteko aukera eman al du?
Sagastiak leku ezberdinetan ditugu. Gehienak Gipuzkoan daude, nagusiki, Astigarragan, Tolosan eta Errezilen; hala ere, hortik kanpo ere badaude sagasti asko. Baita Nafarroan ere, Doneztebe inguruan ditugu. Urte batetik bestera ekoizpena asko aldatzen da eta kopuruan diferentzia handia dago uzta askoko edo gutxiko urtea bada. Sagarrak hemen ekoizteak, batetik, zuk nahi dituzun barietateak lantzeko aukera ematen dizu, gertu egonda errazagoa delako; eta bestetik, kalitatea. Gertu gaude eta urte guztian sagastian bertan lanean ari gara, kontrola dezakegu, eta badakigunez zer lortu nahi dugun sagastitik, egindakoa ondo dagoenean, sagarra jaso, eta ordu gutxitan muztioa aterata eta irakiten jartzen dugu. Sagarra jaso eta kupelera iritsi arteko denbora mozten da.
Etorkizunera begira, bertako sagardo sektorea dibertsifikatzen joango dela uste al duzu?
Sagardo naturalaren etorkizuna badago dibertsifikazioan, betiere, kalitatezko produktuak lortzea bilatuta. Horrek ekarriko du jendeak produktu berriak dastatzea eta, esan bezala, hortik hurrengo saltoa izango litzateke sagardo naturalera iristea.
Nola irudikatzen duzu etorkizuneko sagardoa eta sagardotegia?
Guretzako enoturismoa oso garrantzitsua da, gehienbat bisitak, horrek aukera ematen digulako erakusteko zer egiten dugun etxe barruan; baina betiere guk argi daukagu zein den gure bidea. Gure bidea, sagardo produktuak ahalik eta hoberen egitea da, gero kontsumitzaileak goza dezan. Bisitak gure jarduera nagusi horren osagarri bat dira, ez dira inoiz izango ardatza. Txotxa ere osagarria den bezala. Marketin tresna bat da: jendea gure etxera dator, zer egiten dugun kontatzen diogu, gure produktuak probatzen ditu, otordua ematen diegu ahalik eta hoberen, ahalik eta maila altuagoko produktuekin. Hortik kanpo egiten ditugun bisitak helburu berarekin dira: erakutsi, produktuak upategitik kanpo kontsumitzeko. Beste negozio bide bat izan daiteke ere, baina gure kasuan osagarri txiki bat da.
Sektorearentzat bide bat izan daitekeela uste al duzu?
Hemendik kanpo eredu asko daude sektorearentzat. Araban bat dugu, adibidez. Enoturismo hori asko bultzatzen ari da eta oso negozio polita da, gainera. Posible da hemendik aurrera indar gehiago jartzea horretan.
Iturria: Sagardoaren Lurraldea urtekaria 2022