Aurreko urteetan bezala, Fruitel eta Sagardoaren Lurraldearen 2016 uztako XVI. sagardo sagarraren heldutasunaren txostena aurkezten dugu. Txostenaren puntu nagusiak hauek dira:
· Aurreko urtearekin alderatuta, sagarraren heldutasuna atzeratua dator eta iraila bukaera eta urriaren hasieran lortuko du heldutasun puntua.
· Sagar barietate eta sagastien artean ezberdintasun nabarmenak daude. Aurtengo uda bero eta lehorrarekin, lursailaren kokapen geografikoak, orientazioak eta lurraren mota eta sakonerak eragin handia izan dute sagarren heldutasunean.
Azken urteetan bezala, iraila hasieran Gipuzkoako sagasti ezberdinetan kontrol bat egin da sagarren heldutasunaren egoera ezagutu ahal izateko.
Horretarako, Gipuzkoako zenbait sagasti jarraitu dira eta 14 barietate kontrolatu dira, besteak beste: Aritza, Errezila, Gezamina, Goikoetxe, Manttoni, Moko, Mozolua, Patzolua, Txalaka, Udare Marroi, Urdin, Urtebi Haundi, Urtebi Txiki eta Verde Agria.
Aurtengo ezaugarri garrantzitsuenak hauek izan dira: batetik, loraldia oso berandu etorri da, eta bestetik, aurtengo uda, bereziki bero eta lehorra izan da.
Ekoizpena irregularra da; sagasti batzuetan uzta ona izango da, eta besteetan aldiz, eskasa. Beroak eta ur faltak honako ondorioak eragin dituzte orain arte: sagar arjoen erasoen hazkundea, sagarren tamaina txikia eta fruituen erorketa goiztiarra sagasti batzuetan. Nahiz eta datozen euriek sagarren tamainan eraginik izango duten, zaindutako sagastietan fruituen kalitatea ona da.
Sagarraren heldutasuna
Heldutasun kontrola iraileko 2. astean egin da, aurreko urteetan bezala. Heldutasuna neurtzeko bi modu erabili ditugu: lehenengoan, azukre maila jakiteko, sagarren indize refraktometrikoa (ºBrix) neurtu da; eta bigarrenean, almidoiaren erregresioa jakiteko, iodo indizea neurtu da, 1-10 eskalan, Europako araudiari jarraituz.
Indize refraktometrikoa – ºBrix
Hurrengo grafikoan iraileko 2º asteko brix graduen garapena ikus dezakegu. Bertan, 2016. urteko ºBrix datua, 11,7 ºBrixekoa da, aurreko urtekoa baino 0,5 gradu gehiagorekin.
Barietatez barietate begiratuta, aurtengo kontrolean ºBrix altuenak Moko eta Urdin-ek dituzte, 12,9-rekin. Aldiz, baxuenak, Urtebi Txikik 10,4-rekin eta Urtebi Haundik 10,8 ºBrix-ekin.
Sagastien kokapena begiratuta, orokorki barnekaldeko sagastiek ºBrix altuagoak dituzte. Dena den, hori ez da faktore bakarra izan, kostaldeko sagasti batzuek ºBrix altua baitute eta aldiz, barnekaldeko batzuk, baxuagoa. Aurtengo beroak eta lehorteak eragin zuzena dute. Sagastien orientazioak eta beren lur sakonerak baldintzatu egiten dute arbolen egoera ur eskasiko garaietan.
Almidoiaren erregresioa
Hurrengo grafikoan almidoiaren erregresioaren garapena ikus dezakegu. Aurtengo datua azken urteetakoa baxuenetarikoa da, 2,4-ko indizea eman baitu.
Goikoetxe barietatea alde batera utzita, erregresio altuenak Mozoluak 2,6-rekin, Patzoluak 2,5-rekin eta Gezaminak eta Aritzak 2,3-rekin izan dituzte. Aldiz, Errezilak 1,2-rekin, Udare Marroik 1,3-ekin eta Moko eta Urtebi Handial 1,5-ekin erregresio baxuenak izan dituzte.
PUNTU GARRANTZITSUENAK
Orokorrean, 2016ko iraileko lehenengo hamabostaldian, sagastietan azaldu diren zenbait puntu berezi ditzakegu:
– Barietate eta sagastien artean ezberdintasun nabarmenak daude. Aurtengo uda bero eta lehorrarekin, lursailaren kokapen geografikoak, orientazioak eta lurraren mota eta sakonerak eragin handia dute sagarren heldutasunean.
– Aurreko urtearekin alderatuta heldutasuna zeozer atzeratua dator.
– Azukre maila begiratuta, aurtengo urteak, bataz beste 11,7 ºBrix ditu, aurreko urtekoa baino 0,5 gradu gehiago.
– Almidoiaren erregresioa 2,4-ko indizean dago, hau da, azken urteetako baxuenetarikoa da.
– Heldutasun datuak ikusita (almidoiaren erregresioaren arabera) eta Goikoetxe barietatea kenduta, 3 barietate talde ikus daitezke:
· Aurreratuenak: Mozolua, Patzolua, Gezamina eta Aritza.
· Erdikoak: Urtebi Txiki, Txalaka, Urdin eta Verde Agria.
· Atzeratuenak: Errezila, Udare Marroi, Moko, Urtebi Haundi eta Manttoni.
AITOR ETXEANDIA AZPIAZU – SAGARLAN S.L
Fruitugintzan Aholkularia, 2016ko irailaren 14a.
———————————————-
Artikuluaren argitalpena: Boletin 44 Sagardoaren Lurraldea