Zelaia sagardoari baserritik datorkio izena eta izana. Garai batean, sagardoaz gain, baratza lantzen zuten eta abereak ere bazituzten. Baina orduan sagardogintza ez zen bertako ogibide nagusia. Oihana, Jaione eta Maialen Gaincerain-en aitona Joaquin-en garaiaz ari gara, baina gaur egun gauzak asko aldatu dira. Hiru ahizpa gazteek daramate Zelaia Sagardotegiko ardura egun, eta 300.00 litro inguru ekoizten dituzte urtero.
Erreserbatu Zelaia Sagardotegian
Testua eta argazkiak: Haritz Rodriguez Ciderzale
Hiru ahizpen aita Jose Antonio aritzen zen lanean Joaquin aitonarekin batera. Hark hartu zuen, soldaduskatik bueltan, baserriko zenbait lan albo batera utzi eta sagardogintzan zentratzeko erabakia. Euskal sagardogintzak bilakaera handia bizi zuen ordurako, profesionalizazioaren bidean. Handik urte gutxira diseinatu zen egun hain zabaldua dagoen sagardo botila, eta lan tresna berriak ere barneratu ziren sagardogintzan. 70. hamarkada amaiera zen.
OIhana, Jaione ea Maialenek txiki-txikitatik bizi izan dituzte sagardotegiko lanak. Txotx garaian ere, oso gaztetan hasi ziren laguntzen. Baina ikastola amaitu bezain pronto, bakoitzak bere bidea eta ikasketak egitea erabaki zuen. Haiek amaituta, aitak proposamen bat egin zien. Inbertsio berriak egiteko garaia iritsi zen, eta horiek egin nahi baziren belaunaldien arteko erreleboa ere bermatu behar zen. Esan eta egin. aita erretiratu baino pixka bat lehenago eutsi zioten lekukoari, eta 2014. urte aldera ardura osoa bere gain hartu zuten Gaincerain ahizpek.
Maialenek Nekazal Ingeniaritza ikasi zuen, eta lantaldeak kudeatzeko esperientzia zabala du. Bera arduratzen da Zelaiako lantaldea koordinatzeaz eta tresneriaren mantentzeaz, besteak beste. Jaionek, aldiz, Administrazioa ikasi zuenez, enpresako kontuak eta marketina daramatza. Oihanak, bestalde, Nekazaritza Ingeniaritza Teknikoa ikasi ondoren ardogintzara bideratutako praktikak burutu zituen, eta bera arduratzen da sagardo ekoizpenaz. Urte osoan zehar beste 3 langileren laguntza dute, eta txotx garaian ekipo berezia osatzen da. Natik, ahizpen amak, sukaldeko ardura hartzen du, eta beste lan guztiak denen artean banatzen dituzte.
Zaila da Zelaia sagardotegiko berezitasuna zein den azaltzea, sagardoaz harago. Interneteko iruzkinetan, tortila eta bakailaoa dira nagusi, baina plateren gainetik, giroa da jendeak gehien goraipatzen duena. Upategi zabala du Zelaiak, eta giro oso berezia sortzen da kupel artean. Gainera, zutik afaltzeko ohitura mantentzen du, eta horrek ere giroari laguntzen dio. “Guretzako garrantzitsua da detaile txiki guztiak ongi zaintzea, sentsazio orokorra ona izan dadin”. Txotx garaian jende ugari gerturatzen da Zelaiara. Guztia prest dutenean, lantalde osoa elkarrekin joaten da upategira lanean jarraitu baino lehen atsedenaldtxoa bat egin eta sagardo apur bat dastatzeko.
Urtero-urtero, txotx garaia iristen denean, zerbait berezia prestatzen dute Zelaia Sagardotegian. Orain dela urte batzuk, botila bitxi batzuekin apaindu zuten jantokia. Iaz, aldiz, Maria de Labayen XVI. mendeko emakume sagardogilearen inguruko erakusketa txiki bat antolatu zuten, sagardogintzan lanean aritu diren emakumeen omenez. Edizio berezi bat ere botilaratu zuten istorio hau oinarri hartuta.
Zelaia Sagardotegiak Gorenak eta Euskal Sagardoa zigilupean lan egiten du kalitaterik altuena bermatzeko. Sagardo horiek Fraisoro Laborategian aztertzen dituzte eta puntuaketa bat jasotzen dute. Sagardoa bereziki ona denean eta puntuaketa altua jasotzen duenean, urre koloreko zigiluarekin merkaturatzen da. 2018. urtean Gipuzkoako Foru Aldundiaren Sagardo Txapelketako irabazle suertatu zen Zelaiako sagardo naturala. “Bagenekien geure sagardoa kalitate handikoa zela, baina baita beste sagardoek ere oso maila altua zutela. Lehenengo saria irabazi izana azken urteotan kalitatearen alde egin dugun apustuaren erakusle da”.
Basque Culinary Center-ek antolatzen duen “Sukaldeko Elkarrizketak” ekitaldiaren ostean, parte-hartzaile guztiak joaten dira Zelaia Sagardotegira sagardoa dastatu eta otorduaz gozatzera. Horien artean Michelin izarrak dituzten sukaldari asko daude, batzuk nazioartekoak eta sona oso handikoak. “Hemen dugun sukaldea hain oinarrizkoa izanda, bildur pixka bat ematen duela aitortu behar dut”, esan du Oihanak, “baina azkenean guk eskaintzen dugun sinpletasun eta informaltasun hori ere eskertzen dute eta oso gustora egoten dira”.