Sagardoaren lurraldea

Boletín Sagardoaren Lurraldea nº 44

publicaciones boletín museo sagardoetxea

Ficha

  • Fuente: Sagardoaren Lurraldea
  • Fecha: 2016-09-01
  • Clasificación: 3.6. Publicaciones
  • Tipo documento: Revistas
  • Fondo: sagardoetxea fondoa
  • Signatura: K154-11
  • »
  • Código: NA-006956

Texto completo

www.sagardoarenlurraldea.eus
nº 44. Septiembre / Iraila 2016
www.sagardoarenlurraldea.eus
nº 44. Septiembre / Iraila 2016
2. Sagastietako jardueren egutegi praktikoa.
5. 2016 uztako sagardo sagarraren heldutasunaren egoera.
12. Denominación de Origen protegida “Euskal sagardoa”.
15. La exposición “Sagardo ibaiak, bizitza iturri” sale a la
calle.
18. XVI. Sagar Uzta 2016.
25. Sukaltegi: receta del pintxo de XVI. Sagar Uzta.
28. Sagardoa munduan: sagardoaren kulturaren inguruko
bideoak, tweet-ak, blog-ak, bisitak...
30. Dokumentazio Zentroa: Cien años de la Comisión Especial
de Pomología.
34. Agenda: Sagardoetxeako jarduerak eta Sagardoaren
Lurraldeako ekitaldiak.
Editoriala
Uda historikoa Euskal Herriko
sagardoaren kulturarentzako.
Batetik, bertako sagarren kalitatearen
eta sagardoaren elaborazio
profesionalizatuaren mesederako izan
den Gipuzkoako pomologia batzordearen
martxan jartzearen ehun urte ospatu dira
eta Lourdes Odriozola Sagardoetxeako
historialariak burututako liburu bikainak
bere ibilbidea laburbiltzen du.
Bestetik, sagardogintzaren sektoreko
elkarte guztiek “Euskal sagardoa / Sidra
Natural del País Vasco” Jatorri Izendapena
sortzeko eskaera erregistratu dute Eusko
Jaurlaritzan (gauza bera gertatu zen
Normandian 1996an eta Asturiasen
2002an). ¡Chi va piano va sano y va
lontano!, iragarriko zuten italiarrek!
Sagardoren kulturaren bizipena
Urumeako bailarako biztanleen pasioa
izan dela agerian geratu da beste behin ere
“Sagardo ibaiak, bizitza iturri” erakusketa
ibiltariarekin eta baita irailaren amaieran
Astigarragan ospatutako Sagar Uzta
jaiaren hamaseigarren edizioak lortutako
arrakastarekin.
Gure sagardoaren kulturak sortzen duen
erakarpenaren froga da, urteko sasoi
honetan “txotx bolada” arrakastatsuaz
urrun egonda, sare sozialetan zabaldutako
argazki eta artikulu sorta.
Editorial
Verano histórico para el mundo
sidrero de Euskal Herria.
Por un lado, se han celebrado cien años
de la puesta en marcha de la “política
agraria sidrera” a favor de la producción
de manzana de calidad y de la elaboración
profesionalizada de la sagardoa mediante
la entrega de un excelente trabajo de
Lourdes Odriozola, historiadora de
Sagardoetxea.
Por otro, todas las asociaciones del
sector sidrero han registrado en el
Gobierno Vasco la petición de creación
de la Denominación de Origen Protegida
“Euskal sagardoa / Sidra natural del País
Vasco” (lo mismo sucedió en Normandía
en 1996, y en Asturias en 2002). ¡Chi va
piano va sano y va lontano, vaticinarian
los italianos!
Vivir la cultura sidrera, una pasión de
los habitantes de las riberas del Urumea,
nuevamente demostrada gracias a la
exposición itinerante “Sagardo ibaiak,
bizitza iturri” y también, en el gran éxito
logrado por la decimosexta edición del
Sagar Uzta en Astigarraga a finales de
septiembre.
Prueba de la atracción cultural de nuestro
mundo sidrero vasco es, aunque en estas
alturas del año lejos ya de la emblemática
“txotx bolada”, una buena cosecha de fotos
y artículos aparecidos en las redes sociales.
Edita:
Sagardoaren Lurraldea
Kale Nagusia 48
20115 Astigarraga - Gipuzkoa
t: 00 34 943 550 575
f: 00 34 943 331 311
info@sagardoarenlurraldea.eus
www.sagardoarenlurraldea.eus
www.facebook.com/sagardoarenlurraldea
www.twitter.com/sagarlur
www.instagram/sagardoarenlurraldea
Argazkiak/Fotografías: Sagardoaren Lurraldea
Azaleko argazkia/Foto portada: Sagardoaren Lurraldea
SAGASTIETAKO
JARDUEREN
EGUTEGI
PRAKTIKOA.
Datozen hiru hilabeteetan
sagastiak bere fruituak emango
dizkigu eta apurka-apurka bere
jarduera begetatiboa motelduko
du, erabat gelditu arte, geldialdi
begetatiboan sartuz. Egin
beharreko lanak hauek dira:
URRIA
ARBOLEN FORMAZIOA
Aurten hilabete honetan zehar sagar
gehienak jasoko dira. Uzta noiz egin
erabakitzeko hiru sistema ezberdin
erabili ohi dira, sagarren heldutasuna
neurtzeko:
- Mamiaren gogortasuna neurtuta,
penetrometro baten bidez.
- Azukrearen kantitatea neurtuta,
refraktrometro baten bidez.
- Almidoiaren erregresioa neurtuta,
sagarrak zehatz moztu eta iodoarekin
bustita.
GAITZAK ETA IZURRITEAK
Sagar arraren hirugarren
belaunaldiaren bukaeran izango
gara. Arrek kapullo bat sortuko dute
bere barrenean negua igarotseko, bai
enborren zirrikitueten, bai egurra
zaharren zuloetan.
Armiarma gorrien neguko errunaldia
amaieran dago. Arrautzak bi geruzek
babestuta daude, negua arazorik gabe
igarotzeko. Horregatik, garai honetan
haien kontrako tratamendurik egitea
alferrik da.
ONGARRIKETA
Uzta amaitzerakoan hostoetako
ongarriketa bat egitea komenigarria
da, arbolen erreserbak betetzeko eta
horrela begi lore onak izateko. Boro,
Zink eta Nitrogenoz aberatsak diren
ongarriak erabili.
AZAROA
ARBOLEN FORMAZIOA
Uzta bukatu da eta hostoak erortzen
hasten dira. Arbolak sustraietatik azken
elikagaiak hartuko ditu. Garai honetan
ez zaio ezer egiten arbolari.
GAITZAK ETA IZURRITEAK
Kobre tratamendu bat egiteko garai
onena da. Horrela, ahal den neurrian,
onddo txar batzuez garbituko dugu
CALENDARIO
PRÁCTICO DE
ACTIVIDADES EN
EL MANZANAL.
Durante estos tres últimos meses
del año el manzano nos dará sus
frutos y poco a poco comenzará
a ralentizar su actividad
vegetativa hasta detenerse por
completo y entrar en el estado
de parada vegetativa. Las tareas
a realizar son las siguientes:
OCTUBRE
CONDUCCIÓN DEL ÁRBOL
Este año, la recolección de las
manzanas se realizará principalmente
durante este mes. El momento de la
recolección lo determinará el estado de
maduración. Se puede medir mediante
tres sistemas diferentes:
- Midiendo la dureza de la pulpa con
un penetrómetro.
- Midiendo la cantidad de azúcar con
un refractómetro.
- Midiendo la regresión del almidón
mojando en yodo las manzanas
cortadas transversalmente.
A la hora de tirar la manzana al suelo
para su recolección en caso de varear
el árbol hay que procurar no romper
las brindillas y los dardos, ya que nos
darán flores la primavera siguiente.
PLAGAS Y ENFERMEDADES
Entraremos en el final del vuelo de la
tercera generación de carpocapsa. A
arbola. Adibidez gorrina, monilia,
zurina, txankroa, fitoftora... Kobrea
produktu bakterizida bat dela ere
oroitu behar da.
Fitoftora edo lepo usteldura izanez
gero, sustraien goiko aldea zuritu
behar da eta kobrez “margotu” brotxa
bat erabilita, txerto punturaino. Gero,
lurrarekin estali berriro.
ABENDUA
Arbolak landatzeko asmoa badugu
eta lurra prestatu gabe badugu, orain
egin beharko dugu, lurra egoera onean
aurkitzen bada noski. Egin beharreko
lanak hauexek dira:
- Lurzorua garbitu.
- Ur gehiegi izanez gero: drainatze
lanak egin.
- Subsolatu.
- Lurpeko ongarriketa.
- Errotaitzurra pasa.
ARBOLEN FORMAZIOA
Inausketaren hasiera da. Arbola
gazteetan formazio inausketa bat
egingo dugu, aukeratutako gidatze
sistemaren araberakoa. Arbola
helduetan fruktifikazio inausketa
bat egingo dugu, aireberritzea eta
argitasuna bilatzeko.
GAITZAK ETA IZURRITEAK
Arboletan geratu diren fruituak lurrera
botako ditugu ahal den neurrian, bere
deskonposaketa errazteko. Txankroz
beteriko adarrak mozten baditugu,
sagastitik aterako ditugu, hurrengo
udaberrian infekzio iturri bat ez
izateko.
SAGASTI
.2. .3.
del cuello, sería conveniente destapar
la parte superior de las raíces, aplicar
cobre con una brocha hasta la altura
del injerto y volver a tapar.
DICIEMBRE
En caso de tener planteado realizar
una plantación y no se haya
preparado previamente el terreno,
habrá que realizarlo ahora, siempre
y cuando el suelo esté en buenas
condiciones. Las tareas a realizar son
las siguientes:
- Limpieza del terreno.
- Drenaje en caso de encharcamientos.
- Subsolado.
- Abonado de fondo.
- Pase de rotavator.
CONDUCCIÓN DEL ÁRBOL
Comienzo de la poda. En árboles
jóvenes realizaremos una poda
de formación según el sistema
que hayamos elegido. En árboles
adultos realizaremos una poda de
fructificación a la vez que buscaremos
una buena aireación y luminosidad.
PLAGAS Y ENFERMEDADES
Tiraremos al suelo todos los frutos
que hayan quedado en los árboles
para facilitar su descomposición y en
caso de cortar ramas con chancros,
las retiraremos de la plantación para
evitar que sirvan de foco de infección
la próxima primavera.
----------------------------------------------
Artikulua: Aitor Etxeandia
(SAGARLAN S.L.).
Argazkia: Sagardoaren Lurraldea
partir de ahora las larvas formarán
un capullo para pasar el invierno en
los huecos de los troncos o de maderas
viejas.
La puesta de huevos de invierno de
araña roja toca a su fin. Los huevos
están protegidos por dos capas
protectoras, para poder pasar el
invierno sin problemas. Ello hace que
sea inútil intentar eliminarlas durante
este periodo.
FERTILIZACIÓN
Al finalizar la recolección es
recomendable realizar un abonado
foliar para rellenar las reservas de los
árboles y así, tener más posibilidades
de obtener unas buenas yemas de flor.
Utilizar productos ricos en Boro, Zinc
y Nitrógeno.
NOVIEMBRE
CONDUCCIÓN DEL ÁRBOL
La recolección finaliza y las hojas
comienzan a caer. El árbol realiza las
últimas absorciones de alimentos a
través de sus raíces. En este momento
no se realiza ninguna actividad sobre
el árbol.
PLAGAS Y ENFERMEDADES
Es el momento idóneo para realizar
un tratamiento a base de cobre
para eliminar el máximo de hongos
dañinos para los manzanos como son
el chancro, el moteado, el oidio, la
monilia, la fitóftora... Indicar también
que el cobre tiene efecto bactericida.
En caso de árboles que padezcan
problemas de fitóftora o podredumbre
SAGASTI
• Aurreko urtearekin alderatuta,
sagarraren heldutasuna atzeratua
dator eta iraila bukaera eta urriaren
hasieran lortuko du heldutasun puntua.
• Sagar barietate eta sagastien
artean ezberdintasun
nabarmenak daude. Aurtengo
uda bero eta lehorrarekin, lursailaren
kokapen geografikoak, orientazioak
eta lurraren mota eta sakonerak
eragin handia izan dute sagarren
heldutasunean.
Azken urteetan bezala, iraila hasieran
Gipuzkoako sagasti ezberdinetan
kontrol bat egin da sagarren
heldutasunaren egoera ezagutu ahal
izateko.
Horretarako, Gipuzkoako zenbait
sagasti jarraitu dira eta 14 barietate
kontrolatu dira, besteak beste: Aritza,
Errezila, Gezamina, Goikoetxe,
Manttoni, Moko, Mozolua, Patzolua,
Txalaka, Udare Marroi, Urdin, Urtebi
Haundi, Urtebi Txiki eta Verde Agria.
Aurtengo ezaugarri garrantzitsuenak
hauek izan dira: batetik, loraldia
oso berandu etorri da, eta bestetik,
aurtengo uda, bereziki bero eta lehorra
izan da.
Ekoizpena irregularra da; sagasti
batzuetan uzta ona izango da, eta
besteetan aldiz, eskasa. Beroak eta
ur faltak honako ondorioak eragin
dituzte orain arte: sagar arjoen erasoen
hazkundea, sagarren tamaina txikia
eta fruituen erorketa goiztiarra sagasti
batzuetan. Nahiz eta datozen euriek
sagarren tamainan eraginik izango
duten, zaindutako sagastietan fruituen
kalitatea ona da.
SAGARRAREN HELDUTASUNA
Heldutasun kontrola iraileko 2.
astean egin da, aurreko urteetan
bezala. Heldutasuna neurtzeko bi
modu erabili ditugu: lehenengoan,
azukre maila jakiteko, sagarren indize
refraktometrikoa (ºBrix) neurtu da; eta
bigarrenean, almidoiaren erregresioa
jakiteko, iodo indizea neurtu da, 1-10
eskalan, Europako araudiari jarraituz.
bigarrenean, almidoiaren erregresioa
jakiteko, iodo indizea neurtu da, 1tetik
10erako eskalan, Europako araudiari
jarraituz.
INDIZE REFRAKTOMETRIKOA -
ºBRIX
Hurrengo grafikoan iraileko 2º asteko
brix graduen garapena ikus dezakegu.
Bertan, 2016. urteko ºBrix datua, 11,7
ºBrixekoa da, aurreko urtekoa baino
0,5 gradu gehiagorekin.
2016 UZTAKO SAGARDO SAGARRAREN
HELDUTASUNAREN EGOERA.
Aurreko urteetan bezala, Fruitel eta Sagardoaren Lurraldearen 2016
uztako XVI. sagardo sagarraren heldutasunaren txostena aurkezten
dugu. Txostenaren puntu nagusiak hauek dira:
.4. .5.
Hurrengo taulan azken 10 urteetako
ºBrixen datuak ikus daitezke:
Urtea 2007 2008 2009 2010 2011
ºBrix 10,7 10,8 10,8 10,7 11,3
Urtea 2012 2013 2014 2015 2016
ºBrix 11,9 10,8 10,2 11,2 11,7
Hurrengo taulan azken sei urteetako
barietate ezberdinen indize
refraktometrikoa (ºBrix) ikus daiteke,
iraileko 2ª astean:
ºBRIX
BARIETATEA 2011 2012 2013 2014 2015 2016
ARITZA 10,7 11,4 10,3 9,4 10,4 11,8
ERREZILA 11,2 12,4 11 11,1 11,7 11,7
GEZAMINA 11,5 11,8 10,8 10,1 11,5 11,3
GOIKOETXE 12,8 13 11,9 11,3 12,1 12,4
MANTTONI 11 11,9 10 10 10,3 11,4
MOKO 12 12,2 11,4 10,4 11,4 12,9
MOZOLUA 11,2 12,4 11 10,1 11,5 12,3
PATZOLUA 11,3 13 10,5 10,4 11,1 11,5
TXALAKA 11,8 11,6 11,2 10,2 11,3 11,5
UDARE MARROI 11,3 11,5 11,3 10,9 11,9 11,2
URDIN 10,9 11,5 11,1 10,7 12,1 12,9
URTEBI HAUNDI 10,8 11,5 10,4 9,6 10,7 10,8
URTEBI TXIKI 10,2 10,2 10,4 9,4 10,6 10,4
VERDE AGRIA 11,2 12,7 10,5 9,7 10,5 11,6
Barietatez barietate begiratuta,
aurtengo kontrolean ºBrix altuenak
Moko eta Urdin-ek dituzte, 12,9-rekin.
Aldiz, baxuenak, Urtebi Txikik
10,4-rekin eta Urtebi Haundik 10,8
ºBrix-ekin.
Sagastien kokapena begiratuta,
orokorki barnekaldeko sagastiek ºBrix
altuagoak dituzte. Dena den, hori ez
da faktore bakarra izan, kostaldeko
sagasti batzuek ºBrix altua baitute eta
aldiz, barnekaldeko batzuk, baxuagoa.
Aurtengo beroak eta lehorteak eragin
zuzena dute. Sagastien orientazioak
eta beren lur sakonerak baldintzatu
egiten dute arbolen egoera ur eskasiko
garaietan.
ALMIDOIAREN ERREGRESIOA
Hurrengo grafikoan almidoiaren
erregresioaren garapena ikus dezakegu.
Aurtengo datua azken urteetakoa
baxuenetarikoa da, 2,4-ko indizea
eman baitu.
Hurrengo taulan azken 10 urteetako
datuak ikus daitezke:
2007 2008 2009 2010 2011
2,4 3,6 3,3 3 4,4
2012 2013 2014 2015 2016
2,6 2,3 3,4 3,6 2,4
Hurrengo taulan azken sei urteetako
almidoiaren erregresioa ikus daiteke,
barietate ezberdinetan iraileko 2ª
astean:
ERREGRESIOA
BARIETATEA 2011 2012 2013 2014 2015 2016
ARITZA 4,3 1,7 2,1 5 4,6 2,3
ERREZILA 1,8 1,1 1 1,2 1,4 1,2
GEZAMINA 6,1 3,4 2,8 4,5 4,5 2,3
GOIKOETXE 8,2 8,5 8,1 8,1 8,1 8,5
MANTTONI 4,2 1,9 1,6 1,7 2,8 1,6
MOKO 2,4 1,4 1,2 1,5 1,8 1,5
MOZOLUA 5,7 3,2 2,8 4,8 4,6 2,6
PATZOLUA 6,3 3,7 3,2 4,7 5,9 2,5
TXALAKA 5 2,2 1,5 3 3,2 2,1
UDARE MARROI 3,5 1,5 1,2 2,6 1,9 1,3
URDIN 3,3 1,7 2,2 2,2 2,3 2,0
URTEBI HAUNDI 4,5 2 1,7 2,9 2,6 1,5
URTEBI TXIKI 4,7 3 2,5 3,2 3,6 2,1
VERDE AGRIA 3,1 1,6 1,4 2,4 2,7 1,8
Goikoetxe barietatea alde batera utzita,
erregresio altuenak Mozoluak 2,6-rekin,
Patzoluak 2,5-rekin eta Gezaminak eta
Aritzak 2,3-rekin izan dituzte. Aldiz,
Errezilak 1,2-rekin, Udare Marroik 1,3-ekin
eta Moko eta Urtebi Handial 1,5-ekin
erregresio baxuenak izan dituzte.
PUNTU GARRANTZITSUENAK:
Orokorrean, 2016ko iraileko lehenengo
hamabostaldian, sagastietan azaldu diren
zenbait puntu berezi ditzakegu:
- Barietate eta sagastien artean
ezberdintasun nabarmenak daude.
Aurtengo uda bero eta lehorrarekin,
lursailaren kokapen geografikoak,
orientazioak eta lurraren mota eta
sakonerak eragin handia dute sagarren
heldutasunean.
- Aurreko urtearekin alderatuta
heldutasuna zeozer atzeratua dator.
- Azukre maila begiratuta, aurtengo urteak,
bataz beste 11,7 ºBrix ditu, aurreko urtekoa
baino 0,5 gradu gehiago.
- Almidoiaren erregresioa 2,4-ko
indizean dago, hau da, azken urteetako
baxuenetarikoa da.
- Heldutasun datuak ikusita (almidoiaren
erregresioaren arabera) eta Goikoetxe
barietatea kenduta, 3 barietate talde ikus
daitezke:
• Aurreratuenak: Mozolua, Patzolua,
Gezamina eta Aritza.
• Erdikoak: Urtebi Txiki, Txalaka, Urdin eta
Verde Agria.
• Atzeratuenak: Errezila, Udare Marroi,
Moko, Urtebi Haundi eta Manttoni.
----------------------------------------------
Artikulua: Aitor Etxeandia
(SAGARLAN S.L.).
Argazkia: Sagardoaren Lurraldea
.7.
variedades que se han controlado
son 14: Aritza, Errezila, Gezamina,
Goikoetxe, Manttoni, Moko, Mozolua,
Patzolua, Txalaka, Udare Marroi,
Urdin, Urtebi Haundi, Urtebi Txiki y
Verde Agria.
Este año se ha caracterizado por
una floración tardía y un verano
excepcionalmente cálido y seco.
La producción se prevee irregular con
plantaciones con buenas producciones
y otras en cambio con apenas
manzanas en sus árboles. El calor
y la falta de lluvias han provocado
un aumento importante de ataques
de carpocapsa, una disminución
del calibre de las manzanas y una
caída precoz de fruta en algunas
plantaciones. De todas formas y a falta
de que las próximas lluvias ayuden a
recuperar tamaño a las manzanas, en
las plantaciones cuidadas se observa
que la fruta tiene buena calidad.
ESTADO DE MADURACIÓN
El estudio del estado de maduración
ha sido realizado, como en los años
anteriores, durante la 2ª semana de
septiembre para así poder compararlo
con la misma semana de los años
anteriores. En este caso hemos
comprobado la maduración a través
del contenido en azúcar mediante el
índice refractométrico (ºBrix) y de la
regresión del almidón que se midió por
el índice del yodo, en una escala visual
de 1 a 10 según la norma europea.
ÍNDICE REFRACTOMÉTRICO -
ºBRIX
En esta gráfica se puede apreciar la
evolución de los grados Brix tomando
la totalidad de las variedades en la 2ª
semana de septiembre. El contenido de
azúcar es de 11,7 ºBrix, 0,5 grados más
que el año pasado.
Datos de los ºBrix durante los últimos
10 años:
Año 2007 2008 2009 2010 2011
ºBrix 10,7 10,8 10,8 10,7 11,3
Año 2012 2013 2014 2015 2016
ºBrix 11,9 10,8 10,2 11,2 11,7
En la siguiente Tabla se puede
observar el Indice refractométrico
(ºBrix) de las diferentes variedades
de manzana de sidra en las mismas
fechas durante los seis últimos años:
ºBRIX
VARIEDAD 2011 2012 2013 2014 2015 2016
ARITZA 10,7 11,4 10,3 9,4 10,4 11,8
ERREZILA 11,2 12,4 11 11,1 11,7 11,7
GEZAMINA 11,5 11,8 10,8 10,1 11,5 11,3
GOIKOETXE 12,8 13 11,9 11,3 12,1 12,4
MANTTONI 11 11,9 10 10 10,3 11,4
MOKO 12 12,2 11,4 10,4 11,4 12,9
MOZOLUA 11,2 12,4 11 10,1 11,5 12,3
PATZOLUA 11,3 13 10,5 10,4 11,1 11,5
TXALAKA 11,8 11,6 11,2 10,2 11,3 11,5
UDARE MARROI 11,3 11,5 11,3 10,9 11,9 11,2
URDIN 10,9 11,5 11,1 10,7 12,1 12,9
URTEBI HAUNDI 10,8 11,5 10,4 9,6 10,7 10,8
URTEBI TXIKI 10,2 10,2 10,4 9,4 10,6 10,4
VERDE AGRIA 11,2 12,7 10,5 9,7 10,5 11,6
Como venimos haciendo en
años anteriores, presentamos
el XVI informe del estado de
la maduración de manzana
de sidra de la cosecha 2016
realizado por encargo de Fruitel
y Sagardoaren Lurraldea. Puntos
a destacar:
• Respecto al año pasado, la
maduración de la manzana viene
más retrasada y obtendrá el punto
de maduración a finales de septiembre
y a comienzos de octubre.
• Las diferencias de maduración
son importantes entre las
variedades y las plantaciones.
En un año seco y cálido como éste, la
situación geográfica de la plantación,
la orientación de la parcela y la
profundidad y tipo de suelo están
teniendo una influencia directa
en el estado de maduración de las
manzanas.
A comienzos de septiembre se ha
realizado un control en varias
plantaciones de Gipuzkoa para
conocer el estado de maduración en
que se encontraban las manzanas.
Para ello se ha realizado un
seguimiento en plantaciones situadas
en diferentes zonas de Gipuzkoa. Las
ESTADO DE
MADURACIÓN
DE LA MANZANA
DE SIDRA DE LA
COSECHA 2016.
En el momento de realizar el control,
las variedades Moko y Urdin con 12,9
ºBrix dan el valor más alto, mientras
que Urtebi Txiki con 10,4 y Urtebi
Haundi con 10,8 ºBrix dan el más
bajo.
En cuanto a la situación de las
plantaciones, destacar que las del
interior del territorio muestran en
general un ºBrix más alto, aunque este
no ha sido el único factor determinante
ya que plantaciones cercanas a la
costa también presentan un ºBrix
elevado; en cambio plantaciones del
interior tienen un ºBrix más bajo. Esto
se debe a que al ser un año con mucho
calor y sequía, la profundidad del
suelo y la orientación de la plantación
son determinantes en épocas de falta
de agua.
REGRESIÓN DEL ALMIDÓN
En la siguiente gráfica podemos
ver la evolución de la regresión del
almidón tomando la totalidad de las
variedades. El índice la regresión del
almidón de este año es de 2,4, uno de
los más bajos de los últimos años.
En esta tabla se muestran las medias
de los últimos 10 años:
2007 2008 2009 2010 2011
2,4 3,6 3,3 3 4,4
2012 2013 2014 2015 2016
2,6 2,3 3,4 3,6 2,4
.8. .9.
REGRESIÓN
VARIEDAD 2011 2012 2013 2014 2015 2016
ARITZA 4,3 1,7 2,1 5 4,6 2,3
ERREZILA 1,8 1,1 1 1,2 1,4 1,2
GEZAMINA 6,1 3,4 2,8 4,5 4,5 2,3
GOIKOETXE 8,2 8,5 8,1 8,1 8,1 8,5
MANTTONI 4,2 1,9 1,6 1,7 2,8 1,6
MOKO 2,4 1,4 1,2 1,5 1,8 1,5
MOZOLUA 5,7 3,2 2,8 4,8 4,6 2,6
PATZOLUA 6,3 3,7 3,2 4,7 5,9 2,5
TXALAKA 5 2,2 1,5 3 3,2 2,1
UDARE MARROI 3,5 1,5 1,2 2,6 1,9 1,3
URDIN 3,3 1,7 2,2 2,3 2,0 2,0
URTEBI HAUNDI 4,5 2 1,7 2,9 2,6 1,5
URTEBI TXIKI 4,7 3 2,5 3,2 3,6 2,1
VERDE AGRIA 3,1 1,6 1,4 2,4 2,7 1,8
Aparte de la variedad Goikoetxe,
Mozolua con 2,6 y Patzolua con 2,5 y
Gezamina y Aritza con 2,3 son las que
presentan una regresión del almidón
más alta, mientras que Errezila con
1,2, Udare Marroi con 1,3 y Moko y
Urtebi Haundi con 1,5, son las que
presentan el nivel más bajo.
ASPECTOS A DESTACAR:
En definitiva podríamos destacar
los siguientes aspectos del estado
de la manzana en la 1ª quincena de
septiembre de 2016:
- Las diferencias de maduración son
importantes entre las variedades y las
plantaciones. En un año seco y cálido
como éste, la situación geográfica
de la plantación, la orientación de la
parcela y la profundidad y tipo de
suelo están teniendo una influencia
directa en el estado de maduración.
- Respecto al año pasado la
maduración viene más retrasada.
- El estado de maduración en cuanto
al nivel de azúcar es de 11,7 ºBrix de
media. 0,5 grados más que el año
pasado.
- La regresión del almidón presenta un
índice de 2,4. Es uno de los más bajos
de los últimos años.
- Observando los datos de maduración
respecto a la regresión del almidón
teniendo en cuenta todas las
plantaciones del estudio, se pueden
observar 3 grupos aparte de la
variedad Goikoetxe:
• Las más avanzadas: Mozolua,
Patzolua, Gezamina y Aritza.
• En medio: Urtebi Txiki, Txalaka,
Urdin y Verde Agria.
• Las más retrasadas: Errezila, Udare
Marroi, Moko, Urtebi Haundi y
Manttoni.
----------------------------------------------
Artikulua: Aitor Etxeandia
(SAGARLAN S.L.).
Argazkia: Sagardoaren Lurraldea
az3 oeno S.L.L.
XABIER KAMIO
Polígono Eziago
Parc. 5 A/A1 Apdo. 212
20120 Hernani - GIPUZKOA
Tel.: +34 943 336 032
Fax: +34 943 336 332
Móv.: +34 659 954 911
az3oeno@az3oeno.com
www.az3oeno.com
Distribución de tecnologías y
productos enológicos, representando
en exclusiva a firmas de máximo
prestigio internacional.
Servicios de formación y consejo
en nuevas técnicas de elaboración,
conservación y embotellado.
TRANSFORMAZIOA
Sagar dultzea eta sagar zukua /
Dulce de manzana y zumo
Aholkularitza fruitugintzan /
Asesoría en fruticultura
Bizkarre Kalea, 9 Behea
Tel.: 943 372 136
20170 USURBIL
sagarlan@euskalnet.net
Euskal HOTZ
20115 Astigarraga (Gipuzkoa)
Tel.: 943 332 304
Fax: 943 332 305
Email: euskal_hotz@teleline.es
Plaza Errekatxo, 5-6 · Tel.: 943 555 651 · 609 428 622
20115 ASTIGARRAGA · Gipuzkoa · simaksl@terra.es
MAKINARIA SALGAI / VENTA MAQUINARIA
Prensas, bombas, depósitos de inoxidable y poliéster, etc.
ESPECIALISTAS EN TODO TIPO DE TAPONES
ERA GUZTIETAKO KORTXOETAN ESPEZIALISTAK
Gipuzkoako KORTXO Tapoiteria
.10. .11.
La petición es respaldada por
el 100% de las Asociaciones
de Gipuzkoa, Bizkaia y Araba.
La dignificación del producto
producido y elaborado en
el País Vasco, es el principal
objetivo que persigue el sector.
Representantes de la iniciativa
se han reunido con la Consejera
Arantxa Tapia.
Las distintas Asociaciones de
productores y elaboradores de sidra
natural de Euskadi, han registrado
en el Gobierno Vasco la petición de
la creación de la Denominación de
Origen Protegida “Euskal Sagardoa
/ Sidra Natural del País Vasco”,
así como toda la documentación
necesaria. Gracias al trabajo
realizado por parte del sector y las
distintas Administraciones, ha sido
posible el acuerdo entre todas las
Asociaciones, para realizar la petición
conjuntamente.
El objetivo principal de la creación de
la Denominación de Origen Protegida
“Euskal Sagardoa” es la dignificación
del producto producido y elaborado
en el País Vasco y la creación
de un marco común de trabajo
entre las distintas Asociaciones y
Administraciones.
El proyecto se sustenta en dos pilares
principales: Origen y Calidad. En
lo que respecta al Origen, el sector
está apostando cada vez más por la
manzana autóctona: con plantaciones
de nuevos manzanales; y estudios
dirigidos para conocer mejor nuestras
variedades, puntos de maduración
y recolección, etc. El objetivo a largo
plazo es llegar a producir el 100% de
la manzana necesaria en el Pais Vasco,
para lo cual la DOP Euskal Sagardoa
será una herramienta indispensable.
El otro pilar es el de la Calidad,
aspecto indiscutible en la futura DOP.
Con esta petición, el sector fortalece
su apuesta, de los últimos años, en
defensa de la manzana local; de una
producción y sagardoa de calidad y
origen certificada; y espera que cuanto
antes podamos ver en el mercado las
primeras botellas con el distintivo de
“Euskal Sagardoa”.
Los representantes de la iniciativa
se han reunido con la Consejera
Arantxa Tapia para presentarle el
nuevo proyecto. El Departamento
de Desarrollo Económico y
Competitividad el Gobierno Vasco
es el órgano competente para la
tramitación de la fase inicial de la
nueva DOP.
La petición la han realizado las
Asociaciones de sidra natural y
manzana sidrera de Gipuzkoa, Bizkaia
y Araba:
- Arabako Sagar eta Sagardogileen
Elkartea
- Bizkaiko Sagardogileen Elkartea
- Gipuzkoako Sagardogileen Elkartea
- Sagardo Mahaia Elkartea
- Sagar Uzta Elkartea
- Bialka Elkartea
- Fruitel Elkartea
ASOCIACIONES DE PRODUCTORES Y
ELABORADORES DE SIDRA NATURAL DE
EUSKADI, REGISTRAN EN EL GOBIERNO
VASCO LA PETICIÓN DE CREACIÓN DE LA
DENOMINACIÓN DE ORIGEN PROTEGIDA
“EUSKAL SAGARDOA / SIDRA NATURAL
DEL PAÍS VASCO”.
SAGARDOTEGI
EUSKADIKO SAGAR ETA SAGARDOGILEEN
ELKARTEEK “EUSKAL SAGARDOA /
SIDRA NATURAL DEL PAÍS VASCO”
JATORRI IZENDAPENA SORTZEKO
ESKAERA ERREGISTRATU DUTE EUSKO
JAURLARITZAN.
Eskaera Gipuzkoa, Bizkaia
eta Arabako Sagar eta
Sagardogile Elkarteen 100%-ak
babestu du. Bertako sagarrez
egindako produktuari merezi
duen duintasuna ematea da
sektorearen helbura. Egitasmoa
bultzatzen ari diren elkarteetako
ordezkariak Arantxa Tapia
Sailburuarekin elkartu dira.
Euskadiko sagar eta sagardo sektoreko
Elkarte desberdinek “Euskal Sagardoa”
Jatorri Izendapena sortzeko eskaera
erregistratu dute Eusko Jaurlaritzan,
beharrezko dokumentazio guztiarekin
batean. Sektoreak eta administrazio
desberdinek azken urteetan egindako
lanaren emaitza da Elkarte guztiak
batera joan eta eskaera bateratu bat
egitea.
“Euskal Sagardoa” Jatorri
Izendapenaren helburu nagusia
da bertako sagarrarekin egindako
sagardoari duintasuna ematea eta
Elkarte eta Administrazio desberdinen
artean lan egiteko marko bateratu bat
sortzea.
Bi zutabe garrantzitsu ditu proiektuak:
bertako sagarra eta kalitatea. Bertako
sagarrari dagokionean, sektorea apustu
.12. .13.
LA EXPOSICIÓN
“SAGARDO
IBAIAK, BIZITZA
ITURRI” SALE A LA
CALLE.
HERRI BATEN ERROAK
Dentro de las actividades
organizadas para inaugurar la
exposición “Sagardo ibaiak,
bizitza iturri” que se pudo visitar
entre el 16-25 de septiembre
en Sagardoetxea, el 17 de
septiembre, la exposición salió
al río con la realización de una
visita guiada en stand up paddle
a través del río Urumea.
Un grupo de remeros partieron en
stand up paddle (remo de pie) desde
Loiola, que contó con la participación
de unas 25 o 30 personas, entre los
que estaban Zorione Etxazarraga
(concejal de EAJ/PNV), Andoni
Gartzia (edil de EH Bildu), el equipo y
socios de Klub Gondolin, astiartarras
y Lourdes Odriozola, historiadora
de Sagardoetxea que hizo una visita
guiada a los participantes durante el
recorrido.
A la altura de la sidrería Gartziategi
se unió el ala de las sidrerías
Petritegi y Lizeaga al grupo
del stand up paddle y todos juntos
llegaron al puente de Ergobia
acompañados por los sonidos de
la trikitixa. Ya en el puente, que
estaba abarrotado de gente, Erbitegi
Etxeberri Kirikoketa Taldea dio
la bienvenida al grupo a ritmo de
txalaparta y Lourdes Odriozola
garbi bat ari da egiten azken urteetan,
sagasti berriak aldatu eta sagarrak
hobeto ezagutzeko, heldutasun puntu
egokiak bilatzeko eta abarrerako
azterketak eginda. Helburua da, zenbait
urteren buruan, Euskadin beharrezko
den sagar guztia bertan sortzea
eta horretarako “Euskal Sagardoa”
Jatorri Izendapena ezinbesteko
lanabesa izango da. Bigarren zutabe
garrantzitsua kalitatea da, derrigorra
etorkizuneko Jatorri Izendapenean.
Eskaera honekin, sektoreak indartu
egiten du azken urteetako lana, bertako
sagarraren alde eta jatorria eta kalitatea
ziurtatuta izango dituen sagardoaren
alde. Asmoa da, lehenbailehen izatea
merkatuan “Euskal Sagardoa” Jatorri
Izendapeneko bereizgarria izango
duten lehen sagardo botilak.
Egitasmoaren arduradunak
Arantxa Tapia Sailburuarekin
elkartu dira, proiektu berriaren
inguruko azalpena emateko. Eusko
Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen
eta Lehiakortasun Saila baita
Jatorri Izendapen berriaren lehen
faseko tramitazioak egiteko organo
konpetentea.
Eskaera Gipuzkoa, Bizkaia eta Arabako
Sagar eta Sagardo sektoreko Elkarteek
egin dute:
- Arabako Sagar eta Sagardogileen
Elkartea
- Bizkaiko Sagardogileen Elkartea
- Gipuzkoako Sagardogileen Elkartea
- Sagardo Mahaia Elkartea
- Sagar Uzta Elkartea
- Bialka Elkartea
- Fruitel Elkartea
----------------------------------------------
Artikulua eta argazkiak:
Gipuzkoako Sagardogileen Elkartea eta
Sagardo Mahaia
.14.
concluyó la visita guiada en stand up
paddle dando paso a los txistularis.
Después fue Andoni Arzallus el que
ofreció una visita guiada para
conocer las sidrerías que había en
Ergobia a comienzos del siglo XX:
Ramon Isasa (Joakitene), Martín
Berrondo (Pagua), Joxe Arrieta (Casa
Otaño), Crispí Lete (Etxehandi),
Antonino Arzallus (Estanco), Jerónimo
Bereziartua (Iraberri baserria),
Manuel Irigoien (Gaztañaga berri) y
Eduardo Alberro (Eprepa). Se vivieron
momentos muy emotivos, ya que
Andoni relató varias curiosidades
y anécdotas que los asistentes
recordaron y se pudo conocer la
historia en torno a estas sidrerías.
También cantó la canción ‘Sagardoa’
que él mismo compuso. La fiesta
estuvo amenizada con música y no
faltó la sidra.
Esta actividad se organizó para
dar la bienvenida a la exposición
“Sagardo ibaiak, bizitza iturri”,
que se pudo visitar entre el 16-25 de
septiembre en Sagardoetxea y que
trasmite la importancia que antaño
tuvo el río para los habitantes de la
comarca.
A día de hoy, aunque seamos
conscientes de que la realidad ha
cambiado, desde Sagardoaren
Lurraldea vemos que podemos darle al
río otros usos relacionados con el ocio,
el deporte y el tiempo libre. Por esta
razón hemos organizado la actividad
de realizar una visita guiada en stand
up paddle, porque pensamos que es
una forma de darle vida al río, ponerlo
en valor y dar a conocer el gran
patrimonio vinculado a él.
------------------------------------
Artículo y fotografías:
Sagardoaren Lurraldea
SAGARDOAREN LURRALDEA
XVI. Sagar Uzta 2016.
LEHEN
MUZTIOAREKIN
TOPA EGIN
GENUEN XVI.
SAGAR UZTA
OSPATZEKO.
Sagar Uztak hamaseigarren
edizioa bete du aurten
dolaretako lanen hasiera
ospatzeko eta sagarraren
eta sagardoaren kulturan
oinarrituriko jarduera ugari izan
dira Astigarragan irailaren 22
eta 25 bitartean. Beste urte bat
gehiagoz, herrian bizitako giroa
oso ona izan da.
Sagarra eta sagardoa protagonistak
izan ziren Astigarragan irailaren 22a
eta 25aren artean. Urtero bezala,
irailaren 25ean, igandea, sagarraren
azoka, sagardo dastaketa eta 2016
uztako lehen muztioaren
elaborazioa izan ziren Foruen Plazan,
dolarean bertan muztioaren usadiozko
elaborazio prozesua erakutsi zelarik:
kirikoketa, pisoiekin sagarra
jotzea, txalaparta eta ekoiztutako
muztioaren dastaketa topa! eginez.
Harrera bikaina izan zuten XVI.
Sagar Uzta 2016 ospatzeko
antolaturiko jarduerek, besteak beste:
familientzako Euskadiko Museo
Enogastronomikoetako sagar
tarta tailerrak (25 parte-hartzaile),
sagardo dastaketak (12 sagardogile),
IX. Sagar Uzta argazki rallyak (20
parte-hartzaile), etab.
Baina batez ere azpimarratzekoa izan
zen VIII. Kizki Eguna, 527 kizkilagun
elkartzea lortu baitzuen une
berean kizkiarekin sagarrak jasotzen,
orain arte lortutako marka hoberena
delarik.
Bestalde, Astigarraga, Oiartzun,
Goizueta, Hernani, Donostia,
Usurbil eta Orereta herrien arteko
Marmitako Lehiaketa ospatu
zen eta beren sukaldaritza dohaiak
erakutsi ostean, Goizueta suertatu
zen irabazle. Arratsaldean, berriz,
Astigarraga izan zen irabazle
arratsaldean ospatutako herrien
arteko “sagargintzaz” desafioan.
Oiartzun bigarren geratu zen eta
Usurbil hirugarren.
Honetaz gain, oso harrera ona izan
zuten aurreko egunetan ospaturiko
jarduerek, besteak beste: Astigarragako
tabernetan ospatutako sagarren
eratorriekin egindako pintxo-poteak
eta III. Sagardobide Erronkak,
non lehia gogorraren ostean, Ipintza
sagardotegia izan zen erronka irabazi
zuena 1:22:34 denborarekin.
Jarraiko orrietan III. Sagardobide
Erronkako sailkapenak, taldearen
denborak eta talde bakoitzeko partehartzaile
bakoitzaren denborak
zehazten dira (22-23 orriak):
.20.
DORTSALA PARTAIDEA SEXUA DENBORA ERRITMOA
11 ARRIAGA, MIKEL 0:21:34 3:25
12 ZINKUNEGI, LIERNI 0:35:38 5:39
13 ZUAZNABAR, JULEN 0:34:50 5:32
POSTUA: 3
TALDEA: PETRITEGI SAGARDOTEGIA
TALDEAREN DENBORA: 1:32:02
DORTSALA PARTAIDEA SEXUA DENBORA ERRITMOA
51 OLVEIRA, MANU 0:23:48
52 RODRIGO, SANDRA
53 ODRIOZOLA, ARKAITZ
POSTUA: 4
TALDEA: TXOPINONDO SAGARDOTEGIA
TALDEAREN DENBORA: 1:33:33
DORTSALA PARTAIDEA SEXUA DENBORA ERRITMOA
1 BLANCO, JON 0:19:18 3:04
2 ESTIBALIZ, EIDER 0:34:04 5:24
3 ITURRALDE, UGAITZ 0:29:12 4:38
POSTUA: 1
TALDEA: IPINTZA SAGARDOTEGIA
TALDEAREN DENBORA: 1:22:34
DORTSALA PARTAIDEA SEXUA DENBORA ERRITMOA
21 INTXAUSTI, ENEKO 0:25:59 4:07
22 MENDIOROZ, LEIRE 0:39:33 6:17
23 TRUYO, DAVID 0:31:58 5:04
POSTUA: 7
TALDEA: ZELAIA SAGARDOTEGIA
TALDEAREN DENBORA: 1:37:30
DORTSALA PARTAIDEA SEXUA DENBORA ERRITMOA
61 MENDIA, XABAT 0:23:21 3:42
62 ALZAGA, VANESSA 0:41:28 6:35
63 IZETA, ENEKO 0:36:02 5:43
POSTUA: 8
TALDEA: GURUTZETA SAGARDOTEGIA
TALDEAREN DENBORA: 1:40:51
DORTSALA PARTAIDEA SEXUA DENBORA ERRITMOA
31 GONZALEZ, JAVI 0:24:13 3:51
32 MITXELENA, OLATZ 0:38:57 6:11
33 LEGORBURU, IÑAKI 0:31:23 4:59
POSTUA: 5
TALDEA: LIZEAGA SAGARDOTEGIA
TALDEAREN DENBORA: 1:34:33
DORTSALA PARTAIDEA SEXUA DENBORA ERRITMOA
71 RIVERO, IGOR 0:23:45 3:46
72 ALONSO, EIDER 0:36:12 5:45
73 GONZALEZ, LUIS 0:37:03 5:53
POSTUA: 6
TALDEA: REZOLA SAGARDOTEGIA
TALDEAREN DENBORA: 1:37:00
DORTSALA PARTAIDEA SEXUA DENBORA ERRITMOA
41 LOZANO, JORGE 0:23:45 3:46
42 GOYA, MARIA 0:35:52 5:42
43 ARRARAS, ANDONI 0:31:02 4:56
POSTUA: 2
TALDEA: ZAPIAIN SAGARDOTEGIA
TALDEAREN DENBORA:1:30:39
III. SAGARDOBIDE ERRONKAKO
DENBORAK.
------------------------------------
Artikulua eta argazkiak:
Sagardoaren Lurraldea
.22. .23.
.24.
“Sagardoa eta
itsasoa”
Prezioa: 55€
Ekaina-Iraila
10:00/12:00/16:00
Astigarraga/Donostia/
Pasaia
M u s e o a k
( S a g a r d o e t x e a ,
Aquarium edo Mater),
itsasontzian ibilaldia
(Donostia edo
Pasaiako badia) eta
sagardotegian otordua.
“Museoa +
Sagardotegia”
Prezioa: 32,50€
Urte osoan zehar
Donostialdea
Sagardoetxeako bisita,
sagardo, muztio eta
likore dastaketa eta
sagardotegian otordua.
Jarduera bereziak urte
osoan zehar: hazien
ereitea, sagar muztioaren
elaborazioa, etb.
“Sagardotegietako
bazkariak/afariak”
Prezioa: 29€-tatik
Urte osoan zehar
Donostialdea/Iparralde
Txotx-eko errituaren
bizipena sagardotegian
eta ohiko menuaren
dastaketa: bakailao
tortila, bakailao
frijitua, txuleta, gazta,
intxaurrak, irasagarra
eta sagardoa txotx-etik.
“Sagardoetxea
Museoa”
Prezioa: 4€
Urte osoan zehar
Astigarraga
Sagarra eta sagardoaren
kulturan barneratzeko
toki egokia. Bisitak
sagardoa, muztioa eta
likorearen dastaketa
barne-hartzen ditu.
“Sagardoa eta
Gazta”
Prezioa: 34€-tatik
Urte osoan zehar
Astigarraga/Idiazabal/
Ordizia/Ezkio-Itsaso
Museoak (Sagardoetxea,
Gaztaren Interpretazio
Zentroa, D’Elikatuz edo
Igartubeiti), gaztandegia
eta sagardotegia.
“Bisita gidatuak
sagardotegietan”
Prezioa: 4€-tatik
Urte osoan zehar
Donostialdea/Iparralde
Sagardotegian zeharko
bisita gidatua eta
sagardo dastaketa.
Sagardotegiaren historia
eta bere sagardoaren
ezaugarriak.
“Probaketak” edo
dastaketa gidatuak
Prezioa: 10€
Txotx boladan
Donostialdea/Iparralde
Sagardo dastaketa
gidatua enologo baten
edo sagardogilearen
gidaritzapean. Pintxo
batzuen dastaketa.
“Santiagomendiko
Sagardo Bidea”
Prezioa: 25€-tatik
Apirila-Iraila
Astigarraga
Sagardoaren kulturako
ibilbide honen ibilaldia.
Aukerak: “Sagartrek”:
Sagardoetxea, ibilbidea
eta Petritegin bazkaria.
SAGARDOAREN
KULTURAKO
PLANAK
943 550 575
Informazioa
+ Erreserbak:
www.sagardoarenlurraldea.eus
TROIA 25. PAB. 13. TXALAKA ARANEDER - 20115 ASTIGARRAGA - Tel: 943 555 607 - euskalcoem@coemastur.com
SUKALTEGI
XVI. SAGAR
UZTAKO IKATZA
TABERNAKO
PINTXOAREN
ERREZETA
Hona hemen Astigarragako
Ikatza tabernak XVI. Sagar
Uztako pintxo potean
eskainitako pintxoaren errezeta.
Osagaiak:
- Hirugiharra.
- Tipula.
- Txorizero piperra.
- Sagarra.
- Gurina.
- Azukrea.
- Sagardoa.
Prestaketa:
- Hirugiharra labean 17 orduz 70
gradutan jarri, zatitu eta plantxan
markatu.
- Tipula, txorizeroa eta sagardoa
konfitatu saltsa egiteko.
- Sagarra, gurina eta azukrea
karamelizatu sagardoarekin batera.
- Pintxoa aurkezteko, saltsa ontzi
batean jarri, ondoren hirugiharra,
gainean sagarra eta bukatzeko
Gernikako piperra.
On egin!
------------------------------------
Artikulua eta argazkiak:
Ikatza Taberna
.26.
SAGARDOA MUNDUAN
Diario de
Gastronomía
@DGastronomia
@sagarlur
Este Blog de gastronomía
publica una noticia en su
blog sobre el río Urumea y
las sidrerías de Ergobia:
http://ow.ly/eR1B3041t9j
(08/09/2016).
2016 Bideak
@DSS2016
@Sagardoetxea
Los participantes de la
etapa “Sidra con Oteiza
y Chillida” de 2016 Bidea
disfrutaron de la actividad
“Sagardoa eginez” en
Sagardoetxea: http://
bit.ly/2byWds8
(28/08/2016).
I think about beer
@ithinkaboutbeer
Belgikako sagardo eta
garagardo aditu hau
Azkaineko Txopinondo
sagarnotegian izan zen:
http://bit.ly/2dGctbm
(24/07/2016).
Jornadas Europeas
del Patrimonio
@GipuzkoaKultura
@JEP_EHD
La exposición “Sagardo
ibaiak, bizitza iturri” se
incluye dentro del programa
de las Jornadas Europeas del
Patrimonio organizado por
European Heritage Days para
descubrir las migraciones y
el patrimonio cultural: bit.
ly/2cmSVEI (15/09/2016).
Onda Vasca
@gipuzkoenlaonda
@LourdesOdriozol
La historiadora Lourdes
Odriozola y Marcelo de
Klub Gondolin acuden
al programa “Gipuzkoa
en la onda” para hablar
sobre la visita guiada
en paddle surf por el
río Urumea: http://bit.
ly/1PYysqJ(29/11/2015).
Tripadvisor
@TripAdvisorES
@Sagardoetxea
Bisitari batek
Sagardoetxea Museora
egindako bisitaldia
gomendatu du Tripadvisor
munduko bidaien
webgune ospetsuenean:
http://bit.ly/2cG2FiK
(20/09/2016).
Chuka Ramen Bar
@rodattweeter
@ChukaRamenBar
Un miembro de
Chuka Ramen Bar
de Madrid visita la
sidrería Astarbe
para disfrutar de su
experiencia gastronómica
(20/08/2016).
Derkinsunderthesun
@ElisaBiete
La ilustradora Elisa Biete
aprovecha su visita a la
sidrería Alorrenea
para disfrutar del rito del
txotx y dejar su huella en
una servilleta: http://
bit.ly/2dBWs3p
(03/09/2016).
David de Jorge
@robinfood
@zapiainsagardoa
El cocinero David de
Jorge, más conocido
como “Robin Food”,
recomienda la sidra dulce
Bizi-Goxo de Zapiain
sagardoa en su blog:
http://bit.ly/2dG0cng
(14/09/2016).
Gipuzkoako Foru
Aldundia
@OrainGipuzkoa
@AizpuruAinhoa
@LourdesOdriozol
Lourdes Odriozola
historialariak idatzitako
Gipuzkoako Pomologia
Batzordearen Ehun
Urte liburua aurkeztu zen
Aldundian Ainhoa Aizpuru
diputatuarekin batera:
http://bit.ly/2dbR5cU
(22/09/2016).
Tim Phedon
sukaldaria
@timphedon
Tim Phedon sukaldariak
Zapiain sagardotegian
bizitako esperientzia
deskribatu du bere
webgunean. Euskal Herrian
bizitzako gau ahaztezina
gisa definitzen du:http://
bit.ly/2dcDSiy (07/2016).
Revista “MG
Magazine”
@winesandthecity
@mgzine
@zapiainsagardoa
La sommelier Meritxell
Falgueras recomienda
la sidra dulce Bizi-Goxo
de Zapiain sagardoa
en esta revista. La
define como golosina de
principio a fin:http://
bit.ly/2dmGjBo
(25/09/2016).
SAGARDOAREN KULTURAREN INGURUKO BIDEOAK, #TWEET-AK, BISITAK...
.28. .29.
DOKUMENTAZIO ZENTROA
CIEN AÑOS DE LA COMISIÓN ESPECIAL DE
POMOLOGÍA, UNA NUEVA PUBLICACIÓN
DE LA DIPUTACIÓN DE GIPUZKOA
.31.
DOKUMENTAZIO ZENTROA
El 22 de septiembre de 2016 tuvo lugar en el salón del trono de la
Diputación Foral de Gipuzkoa la presentación del libro Cien años de la
Comisión Especial de Pomología cuya autoría corresponde a Lourdes
Odriozola, historiadora de Sagardoetxea Museoa y responsable del
Centro de Documentación de Sagardoaren Lurraldea.
Museo de la
Sidra Vasca
Tel: 00 34 943 550 575
info@sagardoetxea.com
www.sagardoetxea.com
Manzanal, Espacio museístico,
Centro de cata y tienda
Astigarraga
Sagardotegiak //
Astigarragako talde
kulturalak: Xagu Xar ·
Mundarro Kirol Elkartea ·
Astigar E.O.E. · Norberto
Almandoz Musika Eskola
· Gure Izarra · Goldea
Herri Kirol Batzordea ·
Zipotza Kultur Elkartea //
Astigarragako udala //
Publicado en dos volúmenes, uno
en euskera y otro en castellano, ha
sido editado por la Diputación Foral
de Gipuzkoa para conmemorar la
creación de la Comisión Especial
de Pomología de la Diputación de
Gipuzkoa el 31 de agosto de 2016.
Se trata de una cuidada edición en
la que la autora ha investigado en
diferentes archivos (Archivo General
de Gipuzkoa, Archivo Administrativo
de la Diputación, Centro de
Documentación de Sagardoaren
Lurraldea, Archivo Municipal de
Irun, Fototeka Kutxa…) aportando
una información basada en fuentes
documentales de primera mano
con el fin de garantizar su rigor
histórico y científico. Asimismo, en el
presente trabajo las imágenes tienen
una gran presencia e importancia
constituyendo otra importante fuente
de información.
La monografía a arranca a finales
del siglo XIX cuando comenzaron
aplicarse, por primera vez, las
prácticas defendidas en la “Nueva
Agricultura” o agricultura científica.
Todo comenzó en la década de 1880
con la publicación de los trabajos
científicos de Severo de Aguirre-
Miramón y Vicente Laffitte para la
mejora del cultivo del manzano y la
calidad de la sidra elaborada en los
lagares vascos. Sus estudios sirvieron
para comenzar a tomar conciencia
de los problemas, carencias, atraso
y abandono en el que se hallaban la
pomología y el sector de la sidra en
Gipuzkoa. Pero sobre todo, fueron el
germen para que unos años más tarde
la Diputación de Gipuzkoa crease la
Comisión Especial de Pomología.
Sus planteamientos calaron hondo
en otros hombres de la época. Tanto
.30.
.32.
es así, que en 1908 el Ente Provincial
envió al Henri Delaire (Director de
la Granja Provincial de Fraisoro) al
concurso y congreso pomológico de
Saint Brieuc a conocer los últimos
avances en estas materias. A su
regreso, propuso un excelente plan
de reforma y fomento pomológico
que en 1916 todavía no había llegado
a materializarse en su totalidad.
Retraso, que fue considerado
inconcebible por algunos Diputados
guipuzcoanos y que supuso la puesta
en marcha, ese mismo año, de la
Comisión Especial de Pomología de
Gipuzkoa.
El libro desgrana las fases por la que
ha pasado la Comisión Especial de
Pomología y la labor llevada a cabo
en pro de la regeneración pomológica
en Gipuzkoa mediante la adopción
de medidas para la conservación,
recuperación y estudio de las
variedades de manzana autóctonas, la
aplicación de los principios científicos
en el cultivo del manzano para
mejorar su rendimiento, la instrucción
de los agricultores y sidreros, la
elaboración de una sidra de calidad
competitiva en el mercado exterior, la
investigación y la innovación.
Aunque las circunstancias políticas
no siempre se lo permitieron, el
trabajo de Lourdes Odriozola desvela
los mecanismos que la Comisión ha
utilizado para adaptar las líneas de
actuación de su política agraria a las
demandas y necesidades que ha tenido
el sector en cada momento.
----------------------------------------------
Artículo:
Sagardoaren Lurraldea
Fotografías:
Gipuzkoako Foru Aldundia y
Sagardoaren Lurraldea
UDAZKENEKO JARDUERAK
SAGARDOETXEAN
“Hip Hip Urri!” Sagardoetxean
Familientzako jarduerak urrian:
muztioaren elaborazioa, bazkaria, jokoak,
etab. Tarifak: 4€ helduak / haurrak dohain.
“Sagardoa eta gazta”
Pasaporte gastronomikoa: museo
gastronomikoak, gaztandegiak eta
sagardotegiak. Plan ezbedinak.
“Barrikotea gaztaina eta sardin
zaharrekin”
Abenduko zubian barrikotea, gaztainak
eta sardin zaharrak. Tarifa: 4€ pertsonako.
“Txotx! euskaraz”
Euskaltegientzako sagardogintzako
euskarazko hiztegia lantzeko jardunaldia
(bisita+kata). Tarifa: 3,50€ pertsonako.
“Sagar muztioaren elaborazioa”
Kizkiarekin sagarrak bildu, sagarra
jo, prentsatu eta muztioa dastatu.
Taldeentzako. Tarifa: Kontsultatu.
“Udazkeneko laborategia”
Sagar muztioaren elaborazioa, analisia,
legamien azterketa, etb. Ikastetxeentzako.
Tarifa: 2€ haurrak.
AGENDA
.34.
Urria
- 10/01-02: “Hip Hip Urri!”
Sagardoetxean (Astigarraga):
Familientzako sagar muztioaren
elaborazio tailerra.
- 10/05-14: Sagardoaren Astea
Igartubeiti Baserri Museoan.
- 10/08-09: “Hip Hip Urri!”
Sagardoetxean (Astigarraga).
- 10/09: Pastore Lore Festa
Txopinondo sagarnotegian (Azkaine).
- 10/14: Sagar Uzta Argazki
Rallyko sari banaketa Sagardoetxean
(Astigarraga).
- 10/14-30: Sagar Uzta Argazki
Rallyko argazkien erakusketa
Sagardoetxean (Astigarraga).
- 10/15-16: “Hip Hip Urri!”
Sagardoetxean (Astigarraga).
- 10/22-23: “Hip Hip Urri!”
Sagardoetxean (Astigarraga).
- 10/29-30: “Hip Hip Urri!”
Sagardoetxean (Astigarraga).
Abendua
- 12/03-09: Abenduko zubia
Sagardoetxean (Astigarraga):
Barrikotea gaztaina eta sardin
zaharrekin.
- 12/03-23: Sagardoetxeako
(Astigarraga) gabonetako pinuaren
apainketa sagar eta kandelekin.
- 12/31: Txotx Urte Zagar afaria
Txopinondo sagarnotegian (Azkaine).
SAGARDOAREN
LURRALDEAKO
EKITALDIAK

www.sagardoarenlurraldea.com